Jak szacować lukę płacową? Od początku lat 70-tych, kiedy powstała pierwsza metoda dekompozycji (Oaxaca, 1973, oraz Blinder, 1973), dostępne jest narzędzie pozwalające zbadać jakie są przyczyny różnic w płacach między wybranymi grupami społecznymi. Intensywny rozwój tej dziedziny wiedzy doprowadził do powstania kolejnych, coraz bardziej zaawansowanych i precyzyjnych metod, oraz wielu badań empirycznych w których są one wykorzystywane. Zdaje się, iż metody dekompozycji znalazły najszersze zastosowanie w badaniach analizujących lukę płacową między kobietami i mężczyznami. Wyniki takich dekompozycji wskazują, jaka część luki płacowej związana jest z różnicami w charakterystykach kobiet i mężczyzn, a jaka nie może być nimi wyjaśniona – i w związku z tym dopatrujemy się w niej dyskryminacji. Należy jednak zwrócić uwagę, iż ta nieobjaśniona część różnicy w wynagrodzeniach, zwana dostosowaną luką płacową, związana jest nie tylko z dyskryminacją, lecz również z nieobserwowalnymi charakterystykami. Ze względu na ograniczoną informację statystyczną, pewne cechy, które potencjalnie mają wpływ na płacę, nie mogą być uwzględnione w badaniach. Dlatego najczęściej gdy przy interpretacji wyników pojawia się słowo dyskryminacja, przywoływany jest kontrargument, że różnice w płacach wynikają jednak z „nieobserwowalnych” przez badacza różnic w charakterystykach. Kolejne artykuły dotyczące Polski wskazywały, że cechy kobiet i mężczyzn nie tłumaczą różnicy w wynagrodzeniach za godzinę pracy, która obecnie wynosi około 10%. Co więcej, uwzględnienie faktu iż kobiety w Polsce częściej mogą pochwalić się wyższym wykształceniem podwajało lukę płacową. Jednak zazwyczaj stosowane do analizy płac Badanie Aktywności Ekonomicznej Ludności przez wiele lat nie dostarczało informacji o kierunku kształcenia. Z tego względu przeciwnicy hipotezy o dyskryminacjo kobiet w Polsce, zwracali uwagę, że najprawdopodobniej różnice związane są z częstszym wybieraniem przez kobiety kierunków kształcenia po których otrzymuje się niższą płacę. Dotychczas ta hipoteza nie została jednak sprawdzona empirycznie.