Ostatnia nowelizacja ustawy budżetowej zwiększyła dopuszczalny deficyt budżetowy o 16 mld złotych, przy pierwotnie zakładanym deficycie na poziomie 35,6 mld zł – czyli o prawie połowę! Ledwie półtora miesiąca później okazało się, że z zaplanowanych 16 mld potrzeba jedynie 8 mld zł. Z jednej strony - niełatwo być prorokiem we własnym kraju. Ale z drugiej – jeśli na przykład zatrudnienie i płace (czyli podstawa PIT) rosną bardziej niż w założeniach budżetowych, to na zdrowy rozsądek przychody z PIT powinny być większe od planowanych. Czy tak jest?

Próbujemy odpowiedzieć na to pytanie analizując jakość prognoz zmiennych makroekonomicznych MF i przychodów z podatków na przestrzeni ostatnich kilkunastu lat. Całą analizę można zobaczyć tutaj, a podstawowe wnioski są mało pocieszające:

• • Poprawność przewidywania wpływów podatkowych do budżetu państwa (PIT, CIT, VAT) pozostawia wiele do życzenia. Błędy w tych prognozach nie dają się uzasadnić zaskakującymi danymi w gospodarce, bo zdarza się, że choć w gospodarce jest lepiej niż zakładano – przychody są niższe niż zakładano. Prognozy ogólnych zmiennych makroekonomicznych (płace, zatrudnienie, PKB) są jeszcze mniej wiarygodne, a błędów prognoz nie da się uzasadnić parciem na oszczędności.
  • Jednocześnie zastanawiające jest, dlaczego ustawodawca wymaga produkowania na potrzeby ustawy okołobudżetowej prognoz zmiennych, które nie mają większego znaczenia dla projektowania planu finansowego państwa. Planowane przychody mają się nijak do prognoz zmiennych makroekonomicznych, a jakość samych prognoz pozostawia wiele do życzenia. Gdyby to dobre wróżki podpowiadały planowane przychody z podatków – najlepiej tak, by ustawa budżetowa (na papierze) się domykała – to czeka nas jeszcze wiele lat mylnych prognoz. Jest przecież nieskończenie wiele kombinacji wartości przychodów z VAT, CIT i PIT, które dadzą na końcu tę samą, pożądaną kwotę :).

Dane pochodzą ze sprawozdań z realizacji budżetu opracowywanych rokrocznie przez Najwyższa Izbę Kontroli. Dostępne są tutaj.