Produktywność pracy w ogromnym stopniu determinuje poziom PKB per capita, a co za tym idzie również poziom życia. Badacze Ian Goldin, Pantelis Koutroumpis, Francois Lafond oraz Julian Winkler (wszyscy z Uniwersytetu w Oksfordzie) na podstawie danych EUKLEMS pokazali, że wśród największych gospodarek świata – USA, Wielka Brytania, Niemcy, Francja, Japonia – wzrost produktywności pracy spowalnia.

W latach 1996-2005 wzrost produktywności pracy w tych krajach wynosił między 1,65 proc. (Francja) a 2,62 proc (USA). Natomiast w latach 2006-2017 kształtował się między 0,66 proc. (Francja) a 1 proc (USA). Daje to spadek wzrostu produktywności pracy o ponad połowę, w zależności od kraju. Najbardziej wyraźny spadek zanotowała Wielka Brytania, bowiem w tym kraju wzrost produktywności pracy spadł z 2,21 do 0,45 proc. Te spadki przełożyły się na niższy poziom PKB per capita. Gdyby trend z lat 1996-2005 został podtrzymany, PKB per capita byłoby o kilka tysięcy dolarów wyższe.

Goldin, Koutroumpis, Lafond, oraz Winkler w swojej pracy podsumowali badania dotyczące zmian w produktywności, aby dowiedzieć się, jakie są najważniejsze przyczyny zwolnienia wzrostu produktywności pracy.

Antonin Bergeaud (HEC Paris), Gilbert Cette oraz Rémy Lecat (obaj Bank of France) pokazali, że w XX wieku były dwa główne przyspieszenia. Pierwsze to duży powojenny boom, drugie mniejsze w okolicy roku 2000, związane z szybkim rozwojem technologii informatycznych. Badacze zwracają uwagę na możliwość, iż po nadzwyczajnym przyspieszeniu w latach 1996-2005, powrót do normalnych stóp wzrostu może jedynie wydawać się spowolnieniem. Jednak dane wskazują, że stopy wzrostu obserwowane w ostatnich latach są historycznie niskie. Tak niski wzrost produktywności pracy jest zagadkowy biorąc pod uwagę kontekst ciągłego wdrażania nowych technologii.

Goldin i pozostali w swojej pracy wyróżnili kilka głównych zjawisk i mechanizmów które wyjaśniają spadek oraz podają ich szacunki.

Pierwszym podejrzanym okazuje błąd pomiaru. Jednak jedynie część spadku produktywności pracy może być tym wyjaśniona. Np. dla USA autorzy szacują że jest to 0.21 pp. z 1.61 pp. całkowitego spadku. Szacunki błędu pomiaru są obarczone niepewnością, jednak z pewnością nie są w stanie wyjaśnić całości spadku.

Goldin i pozostali sugerują, że w znacznym stopniu za spadek produktywności pracy odpowiada tzw. pogłębienie kapitału (capital deepening), czyli sytuacja w której w gospodarce rośnie kapitał na pracownika. Wg szacunków autorów, spadek pogłębienia kapitału odpowiada za 44 proc. spadku produktywności pracy w USA. Szczególną rolę odgrywają tutaj kapitał ICT oraz kapitał niematerialny. Autorzy wyróżniają dwie grupy czynników odpowiedzialne za spadek pogłębienia kapitału. Pierwsza to kryzys finansowy z 2008 r. oraz jego konsekwencje takie jak osłabienie popytu, ograniczenia dotyczące kredytów. oraz długookresowe trendy. Druga grupa czynników to długookresowe trendy: wzrost udziału kapitału niematerialnego oraz globalizacja.

Badacze również zwracają uwagę na to że dużą rolę odegrał spadek efektywności produkcji. Dzieje się to m. in. z powodu spadku wkładu zmian w alokacji zasobów we wzrost efektywności. Również spadek wzrostu nakładów kapitału niematerialnego oddziałuje negatywnie na efektywność produkcji, i co za tym idzie, produktywność pracy. Nie stwierdzają jednak, że do spadku wzrostu produktywności pracy przyczyniły się spadek jakości badań oraz kapitału ludzkiego. Ponadto, istotną cechą ostatnich dwóch dekad jest szybki rozwój handlu światowego po 1995 r. oraz jego spadek w czasie kryzysu finansowego. Większa integracja ekonomiczna wpłynęła na lepszą efektywność produkcji. Badacze dostrzegają, że spowolnienie produktywności pracy jest związane ze spowolnieniem światowej wymiany handlowej.

Mimo że szacunki Goldin, Koutroumpis, Lafond, oraz Winkler są obarczone niepewnością, to pozwalają zrozumieć, co dzieje się ze światowym wzrostem gospodarczym. Nie wiemy jednak, czy w przyszłości produktywność pracy będzie rosła w niskim, lecz stabilnym tempie, czy też będzie dalej spowalniać.