“Prywatyzując Polskę”, unikalna książka socjolog Elizabeth Dunn, została w tym tygodniu wydana w odświeżonej wersji przez wydawnictwo Krytyki Politycznej. W 1992r. Elizabeth Dunn, wtedy doktorantka na Uniwersytecie John Hopkins, zatrudniła się w Rzeszowskim zakładzie Alima, świeżo przejętym przez amerykańską firmę Gerber. Przebywała wśród pracowników zakładu, którzy przez zmiany ustroju politycznego znaleźli się nagle w nieznanym im kapitalistycznym systemie gospodarczym.

W „Prywatyzując Polskę”, Dunn opisuje swój pobyt w Rzeszowie. Książka jest swego rodzaju etnograficznym studium fabryki Alima (w stylu przypomina one słynne badania socjologa Michael ‘a Buroway'a) Czytając książkę spotykamy się z polskim społeczeństwem ukształtowanym w PRL-u zderzającym się z myślą wolnorynkową. Ten konflikt przedstawiony jest przez Dunn w najbardziej mikro-osobistym przekazie, czyli poprzez wywiady z pracownikami. Autorka książki stawia pytanie: w jaki sposób społeczeństwo mogło w szybkim tempie dostosować się do gwałtownych zmian ekonomicznych. Dunn rozwija zagadnienie, uwzględniając wzajemne oddziaływanie społeczeństwa i zmian ekonomicznych.

Największą zaletą książki jest analiza relacji pomiędzy pracownikami a kierownictwem firmy. Dunn kieruje się stwierdzeniem Michela Foucault, iż „władza jest wszędzie”. Autorka genialnie ilustruje różnice postrzegania władzy przez pracowników firmy kapitalistycznej a socjalistycznej. W swojej pracy Dunn korzysta z różnorodnej literatury, kierując się myślą ekonomiczną, socjologiczną oraz antropologiczną. Czerpiąc z różnych źródeł, autorka rozpatruje całość przemiany polskiego robotnika, który nagle musiał wyrzucić za burtę doświadczenie zdobyte w systemie socjalistycznym. Osobisty ton badania Dunn pokazuje dokładnie w jaki sposób pracownik musiał stać się autonomiczny, żeby odnaleźć się w nowym systemie. Z książki Dunn, możemy wywnioskować, że bez pomocy z zachodu i szkoleń, taka zmiana mogła nastąpić tylko metodą prób i błędów.

Książka Dunn jest wyjątkowa, chociaż należy do popularno-naukowej literatury o prywatyzacji. Wiernie przekazuje realia postsocjalistycznej Polski. W tym wątku, jest to książka bardziej przydatna osobom zagranicznym niż Polakom (oryginalna, angielska wersja książki została wydana w 2004r.). Jednak, „Prywatyzując Polskę” może pomóc nawet tym, którzy sami przeżyli transformację ustrojową, którzy chcą przełożyć wspomnienia z tego czasu na szerszą perspektywę. Głównym tematem książki jest rozdział pomiędzy założeniami neoliberalizmu, czyli takimi, z jakimi Gerber wszedł w rynek polski, a Polską za czasów komunistycznej władzy. W niektórych rozdziałach, proza Dunn staje się tak skupiona na relacjach pomiędzy pracownikami, że przypomina powieść fabularną. Ta wyjątkowa cecha powoduje, iż książka staje się wartościowym dodatkiem do literatury o tematyce prywatyzacji i ogólnych zmian gospodarczych w Polsce na początku lat 90-tych.

Source: PRIV