Wskazuje się obecnie, że media społecznościowe mają istotny wpływ na wyniki wyborów a jako najważniejsze przykłady podawane jest referendum dotyczące Brexitu w 2016 r. oraz wybory prezydenckie w USA wygrane przez Donalda Trumpa w tym samym roku. Co na ten temat mają do powiedzenia ekonomiści i jakie wnioski płyną z ich badań?

Jedną z pierwszych analiz dotyczącą wpływu mediów społecznościowych na wybory przeprowadzili Robert Bond (Uniwersytet Stanowy w Ohio), Christopher Fariss (Uniwersytet Michigan), Jason Jones (Uniwersytet Stony Brook), Jaime Settle (Uniwerystet William & Mary), James Fowler (Uniwersytet Kalifornijski w San Diego) wraz z Adamem Kramerem i Cameron Marlow (obydwaj Facebook). Pokazali oni, że wyświetlenie użytkownikom Facebooka w dniu wyborów do Kongresu USA w    2010 r. jednej wiadomości zachęcającej do głosowania zwiększało ich prawdopodobieństwo udziału w wyborach o 0,39% w stosunku do osób, które takiej wiadomości nie otrzymały. Co więcej wiadomość ta oddziaływała nie tylko na użytkowników Facebooka ale także, poprzez kontakty społecznościowe, na ich bliskich przyjaciół. Bond i współautorzy szacują, iż wspomniana wiadomość na Facebooku wyświetlona 61 milionom użytkowników zwiększyła frekwencję wyborczą podczas wyborów do Kongresu USA w 2010 r. o 0,14% czyli o ok. 340 tysięcy osób.

Podobne badanie Jason Jones, Robert Bond i James Fowler przeprowadzili wraz Deanem Eackles (MIT) oraz Eyatanem Bakshy (Facebook) dla wyborów prezydenckich w USA w 2012 r. Również w tym badaniu użytkownikom Facebooka wyświetlano jedną wiadomość w dniu tych wyborów zachęcająca do głosowania. Jones i współautorzy wskazują, że wyświetlenie takiej wiadomości zwiększało prawdopodobieństwo udziału w wyborach 0,24% w stosunku do osób, które takiej wiadomości nie otrzymały. Także w przypadku tego badania wyświetlana wiadomość oddziaływała poprzez kontakt społecznościowe na bliskich przyjaciół danego użytkownika. Jones i współautorzy pokazują, że wyświetlenie wspomnianej wiadomości 15 milionom użytkowników zwiększyła frekwencję wyborczą podczas wyborów do prezydenckich w USA w 2012 r. ok. 270 tysięcy osób.

Z kolei Thomas Fujiwara, Karsten Mueller (obydwaj Uniwersytet Princeton) i Carlo Schwarz (Uniwersytet Bocconi) wykorzystali dane dotyczące użytkowników Twittera aby zbadać jego oddziaływanie na wyniki wyborów prezydenckich w USA w 2016 r. i 2020 r. Fujiwara i współautorzy pokazują, iż zwiększenie udziału użytkowników Twittera w danym hrabstwie o 10% zmniejszyło poparcie dla kandydata Republikanów, Donalda Trumpa, o 0,2 punktu procetowego – zarówno podczas wyborów prezydenckich w 2016 r. jak i w 2020 r. Co ciekawe podobny efekt nie występuje w przypadku wcześniejszych wyborów prezydenckich w USA. Dodatkowo efekt ten nie występuje w przypadku kandydatów Republikanów w wyborach do Izby Reprezentantów i Senatu, zarówno w wyborach w 2016 r. i 2020 r. jak i wcześniejszych. Fujiwara i współautorzy tłumaczą ten efekt faktem, iż Twitter zawiera więcej treści dotyczących wyborów prezydenckich niż wyborów do Izby Reprezentantów i Senatu. Jednocześnie Fujiwara i współautorzy wskazują, iż użytkownicy Twittera mają o 25% większe prawdopodobieństwo popierania Demokratów niż Republikanów a politycy Partii Demokratycznej są bardziej popularni na Twitterze niż politycy Partii Republikańskiej.

Dane dotyczące Twittera wykorzystał również Tiziano Rotesi (Uniwersytet w Lozannie) w celu przeanalizowania frekwencji wyborczej, darowizn dla kandydatów oraz wyników w wyborach prezydenckich w USA w latach 2008, 2012 i 2016. Rotesi wskazuje, że rozpowszechnianie się Twittera nie miało istotnego wpływu na frekwencję wyborczą oraz na całkowitą sumę darowizn dla kandydatów. Jednak w przypadku wyników wyborów wzrost rozpowszechnienie się Twittera skutkował zmniejszeniem się liczby głosów oddanych na Demokratów. Rotesi wskazuje, że efekt ten wynika z większej obecności Partii Republikańskiej na Twitterze mierzonej chociażby liczbą tweetów.

Jakie wnioski płyną z tych badań? Na pewno media społecznościowe są w stanie oddziaływać na wyniki wyborów. Potrzebne są jednak dalsze badania aby ten wpływ dokładniej przeanalizować i aby wskazać jak ograniczyć ewentualne negatywne oddziaływanie tych mediów na wybory.

GRAPE | Tłoczone z danych dla Dziennika Gazety Prawnej, 11 lutego 2022 r.