Instrumenty polityki prorodzinnej a stabilność systemu emerytalnego

W większości krajów rozwiniętych spadająca dzietność i wydłużające się dalsze trwanie życia powodują wzrost presji fiskalnej. Subsydiowanie dzietności i reformy systemów emerytalnych są dwoma sposobami łagodzenia skutków obserwowanych zmian demograficznych. Oba rozwiązania nastręczają pewnych trudności. Wiążą się z wysokimi krótkookresowymi kosztami i korzyściami, które odczują dopiero przyszłe pokolenia. Ocena ich efektywności nie jest, więc rzeczą łatwą.

W literaturze często analiza tych polityk przebiega w pełni niezależnie. Badacze koncentrujący się na reformach systemu emerytalnego pomijają endogeniczny charakter dzietności. Z kolei ci analizujący narzędzia polityk prorodzinnych upraszczają dalece system emerytalny. Polityki społeczne są systemem naczyń połączonych i zmiana w jednym obszarze pociąga dostosowania w pozostałych. Preferowana forma systemu emerytalnego zależy od struktury demograficznej, a indywidualnie optymalny poziom dzietność może być determinowany przez skale internalizacji korzyści z potomstwa wbudowaną w system emerytalny. Z tego powodu, warto opłacalność reform emerytalnych czy prorodzinnych analizować łącznie.

Population aging is an irreversible global trend with far-reaching economic and socio-political consequences. Fertility declines and rising life expectancy increase fiscal pressure. Subsidizing fertility and reforming pension systems remain two ways of mitigating the effects of observed demographic changes. Both solutions cause some difficulties. They are associated with significant short-term costs and benefits which only future generations will experience. The assessment of their effectiveness is not so easy. In order to properly address this issue, there is not only a vast empirical literature on the historic evolution of the reform effectiveness, but also a whole collection of theoretical approaches to understand its consequences for welfare and fiscal stability.

In the literature, the analysis of these policies is often completely independent. Researchers focusing on pension reforms ignore the endogenous nature of fertility. On the other hand, those analyzing the pro-family policies oversimplify the pension system. Social policies are communicating vessels, and a change in one area will attract adjustments in the other. The preferred form of the pension system depends on the demographic structure. Simultaneously the optimal level of fertility can be determined by the scales internalizing the benefits of offspring built into the pension system. For this reason, it is worth analyzing the profitability of the pension and family-friendly reforms jointly.