Zmiany w systemie emerytalnym przeprowadzone w 2011 roku oraz toczone wówczas dyskusje pokazują zasadniczy spór pomiędzy ekonomistami co do sposobu przejścia z systemu repartycyjnego na kapitałowy. Jak sfinansować ubytek tej części składki, która trafia do systemu kapitałowego i nie może być wykorzystana do wypłaty obecnych emerytur. Jak duża powinna być ta część?
Od 1999 roku wprowadzany jest w Polsce nowy system emerytalny. Z perspektywy teorii i empirii ekonomii zmiany te mają ważne konsekwencje zarówno makroekonomiczne, jak i w odniesieniu do mikropodstaw modeli makroekonomicznych. Bez formalnej oceny zmian zachowań wynikających z procesu optymalizacyjnego gospodarstw domowych nie tylko nie można sformułować kryterium optymalności, ale także nie da się ocenić alternatywnych ścieżek przejścia (podniesienie składki, podniesienie podatków powszechnych, dług publiczny, itp.)
Jeśli znacząca część „żyjących” pokoleń nie korzysta na wprowadzeniu reformy — nawet rozwiązania optymalne mogą nigdy nie zostać wprowadzone w gospodarce. Jak modelować systemy emerytalne?
-
Polski system emerytalny w obecnym kształcie nie tworzy żadnych zachęt, żeby pracować dłużej – mówi Joanna Tyrowicz w rozmowie z...
-
-
At the working seminar of the Beethoven project (4-7 November) Jan presented our overlapping generations model.
-
-
Niższe emerytury, wyższe podatki, a do tego słabszy wzrost gospodarczy - takie skutki według ekonomistów przyniesie obniżenie wieku emerytalnego w Polsce.
-
-
Rozmowa z Krzysztofem Makarskim.
-
Chcesz pracować krócej? Pogódź się z tym, że twoja emerytura będzie niższa, niezależnie od tego do jakiej grupy społecznej należysz i jaka jest twoja produktywność.
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Drugi już artykuł w projekcie został przyjęty do publikacji. „Unprivatizing the Pension System: The Case of Poland” ukazał się w czasopiśmie Applied Economics. Jan Hagemejer, Krzysztof Makarski...
-
-
Wskazujemy na pozytywne skutki podwyższenia wieku emerytalnego również przy innych systemach emerytalnych, czy prognozach demograficznych.
-
Karolina zaprezentowała najnowsze wyniki podczas seminarium doktoranckiego na Wydziale Nauk Ekonomicznych Uniwersytetu Warszawskiego. Zapraszamy do zapoznania się z treścią prezentacji.
-
Źródło finansowania | Financing : Narodowe Centrum Nauki, SONATA 1
Projekt realizowany | Timeline : 12/2011 – 05/2015
Budżet łączny | Total budget: 506 500 zł
- wynagrodzenia dla podstawowych wykonawców | compensation to researchers: 219 600 zł
- wynagrodzenia dla asystentów badawczych | compensation to research assistants: 100 800 zł
- komputery i oprogramowanie (m.in. licencje Fortran) | hardware and software (including Fortran): 56 500 zł
- konferencje i inne wyjazdy | conference travels: 34 500 zł
- materiały | consumables: 5 400 zł
- koszty pośrednie dla Wydziału Nauk Ekonomicznych | overheads for the Faculty of Economics: 37 500 zł
- koszy pośrednie dla Uniwersytetu Warszawskiego | overheads for the University of Warsaw: 37 500 zł
-
This data summarizes the evolution of consumption and wealth inequality over the forthcoming decades of longevity. In a defined contribution system, with extending life span on retirement, pension benefits are bound to decline (at least, if the retirement age is not raised). These declining pension benefits will encourage agents to increase voluntary savings in other to smooth consumption over lifetime. This is likely to affect wealth and consumption inequality, despite unchanged institutional arrangement and stable productivity heterogeneity within cohorts.
-
Aplikacja szacująca skutki reformy emerytalnej z 1999 oraz późniejszych zmian w systemie emerytalnym (2011 i 2013). Możesz samodzielnie dowolnie modyfikować założenia demograficzne i makroekonomiczne.
Systemy emerytalne
-
Około 70% roczników urodzonych na przełomie lat 1970-tych i 1980-tych otrzyma świadczenie na poziomie emerytury minimalnej. Sfinansowanie tych (niskich!) emerytur i ich waloryzacja będzie wymagało np. podniesienia VAT o ok. 2pp.
-
Udostępniamy aplikację pozwalającą na samodzielne zreplikowanie (i udoskonalenie) badań GRAPE.
-
Spadną emerytury i dobrobyt. Ograniczenie OFE pozwoli na ograniczenie długu publicznego teraz, obciążając jednocześnie przyszłe pokolenia.
Opublikowane | Published
-
Inequality in an OLG economy with intra-cohort heterogeneity and an obligatory pension system | Journal of Economic Inequality Przeczytaj streszczenie | Read abstract
While the inequalities of endowments are widely recognized as areas of policy intervention, the dispersion in preferences may also imply inequalities of outcomes. In this paper, we analyze the inequalities in an OLG model with obligatory pension systems. We model both policy relevant pension systems (a defined benefit system — DB — and a transition from a DB to a defined contribution system, DC). We introduce within cohort heterogeneity of endowments (individual productivities) and heterogeneity of preferences (preference for leisure and time preference). We introduce two policy instruments, which are widely used: a contribution cap and a minimum pension. In theory these instruments affect both the incentives to work and the incentives to save for the retirement with different strength and via different channels, but the actual effect attributable to these policy instruments cannot be judged in an environment with a single representative agent. We show four main results. First, longevity increases aggregate consumption inequalities substantially in both pension systems, whereas the effect of a pension system reform works to reinforce the consumption inequalities and reduce the wealth inequalities. Second, the contribution cap has negligible effect on inequalities, but the role for minimum pension benefit guarantee is more pronounced. Third, the reduction in inequalities due to minimum pension benefit guarantee is achieved with virtually no effect on capital accumulation. Finally, the minimum pension benefit guarantee addresses mostly the inequalities which stem from differentiated endowments and not those that stem from differentiated preferences.
Our data are shared here.
-
Analyzing the efficiency of the pension reform: the role for the welfare effects of fiscal closures | Macroeconomic Dynamics Przeczytaj streszczenie | Read abstract
Pension system reforms involve fiscal consequences. In practice, a variety of fiscal closures may be implemented, while not all of them involve the same extent of distortions. This paper develops an overlapping generations model to analyze the case of a shift from pay-as-you-go defined benefit system to a partly funded defined contribution system. We calibrate the system to mimic the economy of Poland, which actually implemented such reform in 1999. We analyze the efficiency of the reform with two main closure types: public debt and taxes. Regardless of the fiscal closure scenario this particular reform seems to be efficient in terms of welfare and enhances economic performance. Comparing the welfare of various closures we find that while labor taxation yields relatively higher welfare gain, public debt closure involves least need for the redistribution if capital pillar is to be implemented.
This paper was awarded Joseph A. Schumpeter Prize from Deutsche Bundesbank.
-
Reforming retirement age in DB and DC pension systems in an aging OLG economy with heterogenous agents | IZA Journal of Labor Policy Przeczytaj streszczenie | Read abstract
We analyze the effects of increasing the retirement age in two economies with overlapping generations and within cohort ex ante heterogeneity. The first economy has a defined benefit system and the second economy is in transition from a defined benefit to a defined contribution. We find that if increase in the retirement age is phased in a way that allows agents to adjust, welfare is not reduced and welfare effects have a similar magnitude and between cohort distribution in both types of the pension systems.
-
Unprivatizing the pension system: The case of Poland | Applied Economics | Applied Economics Przeczytaj streszczenie | Read abstract
In many countries, the fiscal tension associated with the global financial crisis brings about the discussion about unprivatizing the social security system. This article employs an Overlapping Generations model to assess ex ante the effects of such changes to the pension reform in Poland from 1999 as implemented in 2011 and in 2013. We simulate the behaviour of the economy without the implemented/proposed changes and compare it to a status quo defined by the reform from 1999. We find that the changes implemented in 2011 and in 2013 are detrimental to welfare. The effects on capital and output are small and depend on the selected fiscal closure. Implied effective replacement rates are lower. These findings are robust to time inconsistency. The shortsightedness of the governments imposes welfare costs.
-
Decreasing fertility vs increasing longevity: raising the retirement age in the context of ageing processes | Economic Modelling Przeczytaj streszczenie | Read abstract
Given the decreasing fertility and increasing longevity, in many countries the policy debate emphasizes the role of either raising the minimum eligible retirement age (MERA) or raising fertility to avoid adverse changes in the population structure. In this paper we evaluate the welfare and macroeconomic effects of increasing the retirement age for various demographic scenarios under three major pension systems (defined benefit, notionally defined contribution and funded defined contribution). We compare populations with decreasing fertility, increasing longevity and one subject to both of these changes, and show that the welfare effects of raising MERA stem mainly from longevity. We show that – for increasing longevity – raising the retirement age is universally welfare enhancing for all living and future cohorts, regardless of the pension system and fertility. Finally, we show scope for further welfare gains if productivity is relatively high at old ages.
-
Small assumptions (can) have a large bearing: evaluating pension system reforms with OLG models | Economic Modelling Przeczytaj streszczenie | Read abstract
The objective of this paper is to inquire the consequences of some simplifying assumptions typically made in the overlapping generations (OLG) models of pension systems and pension system reforms. This literature is largely driven by policy motivations. Consequently, the majority of the papers is extremely detailed in the dimension under scrutiny. On the other hand, complexity of general equilibrium OLG modeling necessitates some simplifications in the model. We run a series of experiments in which the same reform in the same economy is modeled with six different sets of assumptions concerning the shape of the utility function, time inconsistency, bequests? redistribution, labor supply decisions and internalizing the linkage between social security contributions and benefits in these decisions as well as public spending. We find that these assumptions significantly affect both the size and the sign of the macroeconomic and welfare measures of policy effects with the order of magnitude comparable to the reform itself.
Ile wyniesie Twoja emerytura?
Przy ciągłych zmianach w systemie emerytalnym i ciągłym sporze pomiędzy ich zwolennikami i przeciwnikami – trudno wypracować własne stanowisko co do efektów tych zmian. Zespół GRAPE, w oparciu o model opisany m.in. w jednym z naszych artykułów, opracował narzędzie, dzięki któremu każdy może porównać, ile wyniesie jego emerytura i jak zmieniała się jej wysokość wraz z wprowadzaniem kolejnych zmian w polskim systemie emerytalnym. Jak każdy produkt z modelu, ta symulacja jest prawdziwa przy serii założeń.
- Po pierwsze, wysokość emerytury wyrażona jest w dzisiejszych złotówkach, tj. nie bierze pod uwagę ani inflacji ani wzrostu gospodarczego.
- Po drugie, co do zasady zakładamy, że jesteś przeciętnym pracownikiem. To oznacza, że pracujesz w całym swoim życiu przeciętną liczbę godzin (uwzględniającą i pracujących i niepracujących) oraz że pracować będziesz do osiągnięcia wieku emerytalnego. Jeśli pracujesz znacznie dłużej i więcej niż równieśnicy — Twoja emerytura niekoniecznie będzie jednak wyższa. W symulacji „zaszyliśmy” mechanizm tzw. „dwuipółkrotności”, czyli uwzględniliśmy, że po zapłaceniu składek od 30 średnich krajowych w każdym roku, ZUS dalej ich już nie nalicza i jedyną możliwością dalszego oszczędzania na emeryturę są prywatne oszczędności lub tzw. III filar (IKE, IKZE, PPE, itp).
- Zakładamy też, że nie ma dalszych zmian co do polityki fiskalnej i emerytalnej w kraju-raju. Jak tylko się pojawią: skorygujemy nasz kalkulator :). To założenie jest dość ważne, bo oznacza m.in. znaczny stopień „przejedzenia” środków przejętych z Otwartych Funduszy Emerytalnych przez budżet państwa, co jak na razie jest zgodne z danymi.
Kalkulator bierze pod uwagę trzy główne zmiany dotychczas wprowadzone w polskim systemie emerytalnym:
- Reforma z 1999 roku, czyli zmiana systemu zdefiniowanego świadczenia na system zdefiniowanej składki oraz wprowadzanie filaru kapitałowego. Reforma obejmowała roczniki urodzone po 1949 roku, przy czym roczniki urodzone w 1969 lub później były automatycznie członkami Otwartych Funduszy Emerytalnych, a osoby urodzone w latach 1949-1969 mogły wybrać, czy chcą by część ich składki emerytalnej funkcjonowała w postaci filaru kapitałowego, czy też decydują, aby całość składki przekazywać do ZUS.
- Reforma z 2011 roku, czyli przesunięcie części składki z OFE do ZUS, z uwzględnieniem wyższej stopy indeksacji dla tej części środków.
- Reforma z 2013 roku, czyli utrwalenie przesunięcia składki, stopniowe przekazywanie środków zgromadzonych na koncie w OFE do ZUS na 10 lat przed osiągnięciem wieku emerytalnego, możliwość decydowania o miejscu gromadzenia środków emerytalnych oraz przeniesienie wszystkich obligacji kupionych przez gospodarstwa domowe za pośrednictwem OFE do ZUS.
Żeby uruchomić kalkulator należy podać swój rok urodzenia oraz wysokość (w przybliżeniu) obecnych zarobków. Nasz kalkulator działa jako servlet Javy w Twoim komputerze, co oznacza, że żadna z tych informacji w ogóle nie trafia na nasz serwer. W rzeczywistości, cały proces przeliczenia Twoich danych na Twoją emeryturę odbywa się na komputerze, z którego korzystasz.
Jeśli dostrzeżesz jakieś błędy lub masz uwagi, jak powinniśmy poprawić kalulator, napisz do nas.
Wyniki obliczeń
- 1999 - reforma z 1999 roku
- 2011 - przejściowe obniżenie składki do OFE z 2011 roku
- 2013 - zmiany w systemie emerytalnym wprowadzone w 2013 roku
Aplikacja
Oddajemy do Waszej dyspozycji aplikację, która pozwala na samodzielne zreplikowanie (i udoskonalenie) badań GRAPE opublikowanych w Analyzing the effciency of the pension reform: the role for the welfare effects of fiscal closures oraz Unprivatizing the Pension System: The Case of Poland. Aplikacja pozwala każdemu z Was samodzielnie oszacować efekty zmian, które wprowadzono w systemie emerytalnym w Polsce – reformy z 1999 roku, przesunięcie części składki emerytalnej z OFE do ZUS w 2011 roku oraz pakiet zmian wprowadzony w 2013 roku.
Aby skorzystać z aplikacji należy pobrać spakowany folder KalkulatorEmerytalny i po jego pobraniu rozpakować w dowolnym miejscu na swoim dysku. Uwaga: Aplikacja działa jedynie w systemach operacyjnych Windows. Dodatkowo, aplikacja nie zadziałała, jeśli użytkownik tylko „zajrzy” do archiwum ZIP, używając np. interfejsu Eksploratora Windows lub TotalCommandera.
Aby skorzystać z aplikacji należy uruchomić plik KalkulatorEmerytalny.exe. Po jej uruchomieniu, na ekranie pojawi się graficzny interfejs użytkownika, w którym można wybrać wariant reformy oraz modelu. Przygotowaliśmy dla Was również instrukcję obsługi modelu, czyli przewodnik krok po kroku, w jaki sposób uruchomić aplikację, w jaki sposób można dowolnie zmienić egzogeniczne założenia w modelu (czyli takie, które pobieramy z danych – na przykład prognozy demograficzne) oraz jak interpretować uzyskane wyniki.